Blog

Elektrikli Araç Terminolojisi

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Terminolojisi

Elektrikli araç (EA) sektörünün gelişmesinin en önemli ön koşullarından birisi olan elektrikli araç şarj istasyonları, zaman zaman anlaşılması zor bazı kavramları da gündeme getirmektedir. Bugünkü yazımızda bu konuyu aydınlatacağız.

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu

Her şeyden önce bir elektrikli araç şarj istasyonunun ne olduğunu açıklığa kavuşturalım. Elektrikli araç Şarj istasyonu (şarj noktası ya da şarj cihazı da denilebilir), elektrikli araçları şarj etmek için elektrik enerjisini kullanan ve içinde bir ya da birden fazla şarj soketi barındırabilen cihazlardır. Bu cihazlar şarj işlemi için çok önemli olan bazı modüllerden (component) oluşmaktadır. Halka açık olan elektrikli araç şarj istasyonları ortak bir kullanıcı doğrulama arayüzüne sahiptir (kişisel kullanıma uygun üretilmiş şarj istasyonları hariç), Charge Teknoloji tarafından yerli olarak üretilen “HMI” (insan-makine arayüzü) modülleri bu arayüzlere örnek olarak verilebilir.

Yine Charge Teknoloji tarafından üretilen Electrise City’de de görülebileceği gibi elektrikli araç şarj istasyonları LED dokunmatik ekrana ve RFID okuyucuya sahip olabilirler. Fakat Electrise Home (sol tarafta fotoğrafını görebilirsiniz, mobilden okuyorsanız lütfen yukarı bakın) isimli ürünümüzün örnek oluşturduğu kişisel kullanım için geliştirilmiş elektrikli araç şarj istasyonları LED dokunmatik ekran veya kullanıcı doğrulama arayüzü bulundurmazlar. Halka açık alanlarda bulunan cihazlar ise bir şarj noktası operatörü (İngilizcede “CPO” olarak kısaltılır) tarafından yönetilirler. Elektrikli araç şarj noktası ve şarj noktalarını yönetmek için kullanılan merkezi sistem arasındaki bağlantıyı standardize eden protokole ise OCPP (Open Charge Point Protocol) denilmektedir. Charge Teknoloji’ye ait halka açık şarj cihazları da OCPP 1.6 desteklidir.

Elektrikli Araç Şarj istasyonunu elektrikli araca bağlamak için kullanılan fiziksel arayüz iki şekilde oluşturulabilir:

  • cihaza bağlanan bir soket aracılığıyla,
  • cihaza sabitlenmiş ve çıkartılamaz bir kablo aracılığıyla (sağ tarafta görmüş olduğunuz Electrise CityMax örneğinde olduğu gibi bu yöntem hızlı şarj istasyonlarında sık görülmektedir; mobilden okuyorsanız lütfen yukarı bakın).

Şarj Kapasitesi

22 kW’a eşit ya da bu seviyeden daha düşük kapasitede elektrik transferi gerçekleştiren şarj noktaları standart şarj noktaları olarak kabul edilmektedir. AC, bir başka değişle alternatif akım, standart şarj işlemi gerçekleştirmektedir. Electrise Home, Electrise Home Mini ve Electrise City (sol tarafta örneğini görebilirsiniz, mobilden okuyorsanız lütfen yukarı bakın) gibi cihazlarımız buna karşılık gelirler.

22 kW’tan daha yüksek kapasitede elektrik transferi gerçekleştiren şarj noktaları ise hızlı şarj noktaları olarak kabul edilmektelerdir. DC, bir başka değişle direkt akım, hızlı şarj için kullanılmaktadır. Charge Teknoloji olarak imalatını yaptığımız Electrise CityMax ürünümüz de 60 kW kapasiteli DC soket bulundurmaktadır.

Şarj Modları

4 Adet şarj modu bulunmaktadır:

  1. Araçla iletişim kurulmaksızın 230V’luk AC standart soket aracılığıyla yapılan şarj işlemini ifade eder. Bu sebeple, IEC 61851-1 normu uyarınca kapasitesi 2.3 kW ile sınırlıdır.
  2. Kablo içi kontrol kutusu (in-cable control box) barındıran bir kablo aracılığıyla yapılan şarj işlemini ifade eder. Genellikle 230V standart soket ya da ev tipi AC şarj istasyonu aracılığıyla elektrik akımı sağlar. Pratik olarak maksimum kapasite 2.3 kW ile sınırlıdır (tek fazlı, 10A); fakat 7.4 kW (tek fazlı, 32A) ya da 22kW (Üç fazlı, 32A) gibi akımlara da ulaşılabilir.
  3. Şarj cihazı ile elektrikli araç arasında iletişim kurularak gerçekleştirilen şarj işlemini ifade eder. Halka açık alanlarda 3. mod şarj tipi çoğunlukla 11 kW, 22 kW ve bazen 43 kW kapasitesindedir.
  4. Hızlı şarj için kullanılan DC şarj yöntemini ifade eder.

1, 2 ve 3. şarj modlarında AC-DC dönüşümü araç içerisinde gerçekleşir ve şarj işlemi araç tarafından kontrol edilir. Electrise Home, Electrise Home Mini ve Electrise City genel olarak 3. mod şarj tipine denk gelmektedir.

4. şarj modunda ise AC-DC şarj dönüşümü şarj istasyonu tarafından gerçekleştirilir. Şarj kablosu, şarj cihazına entegre haldedir. Daha yüksek seviyeler bulunmakla birlikte genel olarak şarj kapasitesi 50 kW ile 120 kW arasında değişmektedir. Electrise CityMax’ın DC soketi 4. tip şarj moduna denk gelmektedir.

Bağlantı Tipleri

Soketlerin kategorileri elektrikli araç şarjı için oldukça önemlidir. Bu noktada AB ve çeşitli kurumlar tarafından kabul gören standartlar öne çıkar.

  • Tip 1 (SAE J1772, IEC 62196-1): Yazaki olarak da adlandırılır. Japonya’da standart olarak kullanılan AC soket tipidir.
  • Tip 2 (IEC 62196-2): AB Komisyonu’nun 22 kW’a kadar olan şarj işlemleri için standart olarak kabul ettiği şarj soketidir. Ürünlerimiz arasında Electrise Home, Electrise Home Mini ve Electrise City istasyonlarımızın sahip oldukları AC soketleri bu kategoriye girmektedir. Ayrıca iki soket bulunduran Electrise CityMax da bir AC soket taşımaktadır (sağ üstte örneğini görebilirsiniz, mobilden okuyorsanız lütfen yukarıda üstte kalan fotoğrafa bakın).
  • Tip 3 (Kombine Şarj Sistemi, CCS): 2. Tip şarj soketinin hızlı şarj (DC) uyumlu hali olarak düşünülebilir. 2017’den beri Avrupa’da hızlı şarj için standart soket olarak kabul edilmektedir. Electrise CityMax isimli ürünümüzün DC soketi bu kategori içerisinde ele alınmaktadır (sağ altta örneğini görebilirsiniz, mobilden okuyorsanız lütfen yukarıda altta kalan örneğe bakın).
  • Tip 4: CHAdeMO olarak da adlandılır. DC uyumludur ve hızlı şarj için kullanılır.

Charge Teknoloji, halka açık ve ev tipi elektrikli araç şarj istasyonları çözümleriyle yanınızda. Bu çözümlerimiz hakkında daha fazla bilgi edinmek için web sitemize göz atabilirsiniz.

Kaynak: Netherlands Enterprise Agency (2018)